Bản Cát Cát Sapa

Bản Cát Cát - một bản làng của người dân tộc H’mong. Nơi đây có khá nhiều nghề thủ công truyền thống như trồng bông, lanh và dệt vải. Tuy nhiên đường xuống Cát Cát khá khó khăn vì địa hình đồi núi không tiện sử dụng xe cộ. Thế là tôi cuốc bộ gần 2 cây số để xuống đến bản làng này, tuy nhiên đây lại chính là cơ hội để có thể tận hưởng hết cảnh đẹp của núi rừng.

Ở Cát Cát còn giữ được khá nhiều phong tục và tập quán độc đáo, đậm nét mà ở nhiều vùng khác không có, hoặc không còn tồn tại nguyên gốc. Chẳng hạn như tục "kéo vợ". Khi người con trai quen biết và đem lòng yêu một cô gái, anh ta sẽ tổ chức làm cỗ mời bạn bè và nhờ các bạn lập kế hoạch "kéo" cô gái mà anh ta muốn cưới làm vợ về nhà một cách bất ngờ và giữ cô gái trong nhà ba ngày. Sau ba ngày, nếu cô gái đồng ý làm vợ chàng trai thì sẽ tiến hành lễ cưới chính thức. Nếu cô gái từ chối thì họ cùng nhau uống bát rượu kết bạn và mọi việc trở lại bình thường như chưa có điều gì xảy ra. Lễ cưới người H’mong ở Cát Cát thường được tổ chức từ 2 đến 7 ngày.

 

 

 

Vào thăm một ngôi nhà của người dân tộc. Gia đình đang cặm cụi may vá...
 

 

Kho lương thực
 

 

Những bắp ngô vàng rực trên trần nhà
 

Kiến trúc nhà cửa người H’mong làng Cát Cát còn nhiều nét cổ: nhà ba gian lợp ván gỗ pơ mu. Bộ khung nhà có vì kèo ba cột ngang. Các cột nhà đều được kê trên phiến đá tròn hoặc vuông. Vách được lợp bằng gỗ xẻ, có 3 cửa ra vào: cửa chính ở gian giữa, 2 cửa phụ ở hai đầu nhà. Cửa chính luôn được đóng kín, chỉ mở khi có việc lớn như đám cưới, tang ma, cúng ma vào dịp lễ tết. Trong nhà có không gian thờ, sàn gác lương thực dự trữ, nơi ngủ, bếp và nơi tiếp khách.

Làng Cát Cát được hình thành từ giữa thế kỷ 19, các hộ gia đình cư trú theo phương thức mật tập: dựa vào sườn núi và quây quần bên nhau, các nóc nhà cách nhau chừng vài chục mét. Ngoài nơi ở còn có nơi sản xuất: họ trồng lúa trên ruộng bậc thang, trồng ngô trên núi theo phương pháp canh tác thủ công, sản lượng thấp. Phần lớn nhà cửa đều đơn giản, chỉ có một cái bàn, cái giường và bếp lửa nấu nướng...
 

Tôi bước vào tham quan một ngôi nhà gọi là nhà trình tường – đặc trưng của Cát Cát, nhà cũng có "lồng đèn đỏ treo cao"?
 

 

Cầu thang bằng gỗ
 

 

Lồng đèn trên trần
 

 

Rồi lồng đèn trên giá
 

 

Gian thờ và cối xay
 

 

Đặc sản nấm linh chi
 

 

Sapa tập trung chủ yếu người H’mong đen, gọi là H'mong đen vì họ bận trang phục màu đen. Chúng tôi được cảnh báo là không nên cho tiền trẻ con, lũ trẻ ở đây đi theo khách du lịch và chỉ nói một câu "cho cháu xin 1 nghìn", nhưng nếu bạn cho thì tất cả trẻ con trong bản sẽ đến vây quanh khiến bạn chẳng còn đường để về nữa. Thêm một tập tục khác đó là không xoa đầu trẻ con vì người dân tộc ở đây quan niệm hồn của trẻ ở trên đầu, nếu xoa sẽ làm chúng sợ. Và nếu trên đường đi thăm bản, bạn không nên bước vào nhà nào có cắm cành cây trước cửa, vì ắt hẳn nhà đó đang có tang gia hoặc có chuyện buồn.

Tôi dạo bước tận hưởng cái không khí yên bình nơi đây, quả đúng là địa điểm thích hợp cho những ai muốn tìm về lối “sống chậm"...